ÖZEL İNFAZ ŞEKİLLERİ
Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı
Güvenlik tedbirleri ve cezalar arasındaki farklar şunlardır:
- Cezaların süreleri kanunda belirlenmiştir. Oysa güvenlik tedbirlerinin süresi kural olarak belli değildir.
- Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı da farklıdır. Güvenlik tedbirlerinde kişinin tabi olduğu yoksunluklar daha sınırlıdır.
- Güvenlik tedbirlerinde cezalardan farklı olarak kusur aranmaz.
- Cezalardan farklı olarak güvenlik tedbirlerinde kusurun derecesi önem arz etmez.
- Zaman itibariyle uygulama, af, erteleme, zamanaşımı gibi konular güvenlik tedbirleri bakımından geçerli değildir.
Güvenlik Tedbirlerinin Çeşitleri
Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma
- a) Sürekli, süreli veya geçici bir kamu görevinin üstlenilmesinden men,
- b) Seçme ve seçilme ehliyetinden ve diğer siyasi haklan kullanmaktan men,
- c) Velayet hakkından; vesayet veya kayyımlığa ait bir hizmette bulunmaktan men,
- d) Vakıf, dernek, sendika, şirket, kooperatif ve siyasi parti tüzel kişiliklerinin yöneticisi veya denetçisi olmaktan men,
- e) Bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı, kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı veya tacir olarak icra etmekten men.
Müsadere
Müsadere, yeni suçların işlenmesini önlemek amacıyla, cezaî nitelikteki hukuka aykırı fiillerden kaynaklandığı veya bunların işlenmesiyle ilgili olduğu için suç düşüncesini ve suçun çekiciliğini canlı tutan eşyaya, Devlet lehine el konulmasıdır.
Müsaderenin çeşitleri;
- Eşya müsaderesi: Ör; suçun işlenmesinde kullanılan silahın müsaderesi
- Eşdeğer müsadere: Ör; çalınan kimyasalların tüketilmesi halinde bunların değeri kadar paranın failden alınması.
- Kazanç müsaderesi: Ör; çalınan paraların hisse senedi olarak saklanması halinde bunların müsadere edilmesi.
- Kaim değerlerin müsaderesi: Ör; çalınan arabanın satılması neticesi elde edilen paranın müsaderesi.
Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri
5395 s. ÇKK yasa kapsamına giren çocuk kavramını ikiye ayırmıştır: 1. Korunma ihtiyacı olan çocuk ve 2. Suça sürüklenen çocuk. Buna göre “korunma ihtiyacı olan çocuk”. bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliği tehlikede olan, ihmal veya istismar edilen ya da suç mağduru çocuğu; “suca sürüklenen çocuk” ise, kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuğu ifade eder.
1- 12 Yaşını Doldurmamış Çocuklar: 12 yaşını doldurmamış çocuk işlediği fiilden dolayı kovuşturulamaz ve hakkında ceza verilemez. O halde hakkında soruşturma yapılabilir.
Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri
- A) Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler:
- Danışmanlık tedbiri
- Eğitim tedbiri
- Bakım tedbiri
- Sağlık tedbiri
- Barınma tedbiri.
2- 12- 15 Yaş Arasında Kalan Küçükler:
Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri
- a) Akıl hastalığı nedeniyle, işlenen fiilin hukuki anlam ve sonuçlarının algılanamaması veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin önemli derecede azalması: Bu durumda kişiye ceza verilmez.
- b) suçun (fiilin) işlendiği sırada akıl sağlığında bozukluk veya şuur bozukluğunun varlığı: Bu kişilerin ceza sorumluluğu vardır, ancak ceza 1/6ya kadar indirilir.
Alkol ya da Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Bağımlısı Kişilere Özgü Güvenlik Tedbirleri
Mükerrir Suçlular ve Özel Tehlikeli Suçlular Hakkında Güvenlik Tedbirleri
1- Mükerrir Suçlular: Suçta Tekerrür
Tekerrür, bir suçtan mahkum edilen kişinin mahkumiyet kararının kesinleşmesinden itibaren belli süre içinde yeniden suç işlemesi durumudur.
Koşulları;
- Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hükmün kesinleşmiş olması
- Yeni bir suçun işlenmesi.
Tekerrürde Süre;
Kanunumuz süreli tekerrür sistemini benimsemiştir. Yani tekerrürün söz konusu olabilmesi için yeni suçun kanunda öngörülen belli süreler içinde işlenmesi gerekir.
- 5 yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezalar için 5 yıl
- 5 yıldan az hürriyeti bağlayıcı cezalar için adli para cezalarını da kapsar şekilde 3 yıl.
Tekerrür süresinin başlayabilmesi için infaz şarttır. Buna karşılık tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için infaz gerekli değildir.
Özel Tehlikeli Suçlar
Tehlikelilik geleceğe ilişkin bir tahmin olup, ceza hukuku bakımından tehlikelilik ceza hukuku normlarının tekrar ihlal edileceğine ilişkin bir ihtimali ifade eder.
Tehlikeli Suçlularda Yeniden Topluma Kazandırma Sorunu
Tehlikeli suçlular için planlanacak infaz rejiminde şu üç temel ilkenin esas alınması gerektiği ifade edilmektedir:
1- Personel ile hükümlüler arasındaki çatışma/düşmanlığın azaltılması.
2- Hükümlülerin bağımsız davranabilmesine imkan verilmesi.
3- Öfke, düşmanlık ve hayal kırıklığı duygularının ifade edilmesi ve uyuşmazlıkların çözümünde elverişli bir platform sağlanması.
Sınır Dışı Edilme
Koşulları
- Mahkum yabancı olmalıdır.
- Yabancı hapis cezasına mahkum edilmiş olmalıdır.
- Cezanın infaz edilmesi veya koşullu salıverilmeden yararlanılması gerekir.
Hükümlüler hakkında sınır dışı edilme işlemleriyle ilgili gerekli değerlendirmeler İçişleri Bakanlığınca yapılır.
Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri
Çeşitleri
- a) İznin İptali
* Bir özel hukuk kişisi söz konusu olmalıdır.
* Bu özel hukuk tüzel kişisi bir kamu kurumunun verdiği izinle faaliyette bulunmalıdır.
* Özel hukuk tüzel kişisinin organ veya temsilcilerinin iştirakiyle işlenen bir suç söz konusu olmalıdır.
* Suç tüzel kişinin yararına işlenmiş olmalıdır.
* Suç iznin verdiği yetkinin kötüye kullanılması suretiyle işlenmiş olmalıdır.
* Söz konusu suç kasten işlenen bir suç olmalıdır.
* Söz konusu suçtan mahkumiyet bulunmalıdır.
- b) Müsadere
TCK. m. 60 bakımından müsaderenin uygulanabilmesi için aranan tek koşul tüzel kişi yararına kasıtlı bir suçtan mahkumiyettir. Bu durumda da asıl yaptırım müsadere olacaktır.
İnfazı
Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri aşağıda belirtilen esaslara göre yerine getirilir:
- Mahkemece Cumhuriyet başsavcılığına gönderilen ilâm, infaz defterine kaydedilir,
- Cumhuriyet başsavcılığınca, güvenlik tedbirini içeren bu ilâm, tedbirin niteliğine göre tüzel kişiliğin faaliyetine izni vermeye yetkili makamlara bildirilir. Bu makamlarca yargı kararının gereği yerine getirildikten sonra, durum Cumhuriyet başsavcılığına bildirilir ve ilâm iade edilir.
